صورت های مالی اساسی در حسابداری + نحوه تهیه آنها

صورت‌های مالی یکی از معروف‌ترین اصطلاحات حسابداری است که مجموعه گزارش‌هایی درباره نتایج مالی، وضعیت مالی و جریان‌های نقدی یک کسب‌وکار است. با تنها یک صورت مالی نمی‌توانید به نمای کلی از کسب‌وکارتان دست یابید. بلکه باید داده‌های صورت‌های مالی مختلف را با یکدیگر ادغام کنید تا درک عمیقی از سلامت مالی کسب‌وکار خود به دست آورید. در این مقاله انواع صورت‌های مالی را معرفی می‌کنیم که برای تعریف وضعیت مالی کسب و کار شما مورد نیاز است.

تعریف صورت‌های مالی

صورت‌های مالی در ساده‌ترین مفهوم، سندی است که به نشان دادن وضعیت مالی شرکت شما کمک می‌کند. تهیه این سند معمولا با استفاده از یک نرم افزار حسابداری انجام می گردد.

مزایای صورت‌های مالی

صورت‌های مالی به دلایل زیر مفید است:

• برای تعیین توانایی یک ‌کسب‌وکار به منظور تولید درآمد
• برای تعیین اینکه آیا یک ‌کسب‌وکار توانایی بازپرداخت بدهی‌های خود را دارد یا خیر.
• برای ردیابی نتایج مالی و شناسایی هرگونه مشکل سودآوری احتمالی.
• برای استخراج نسبت‌های مالی از صورت‌های که می‌‌تواند وضعیت ‌کسب‌وکار را نشان دهد.
• برای بررسی جزئیات برخی از معاملات تجاری
• برای استفاده به عنوان مبنایی برای گزارش سالانه، که در اختیار سرمایه گذاران شرکت و جامعه سرمایه‌گذاری قرار داده می‌شود.

معایب صورت‌های مالی

یکی از نگرانی‌های احتمالی صورت‌های مالی این است که ممکن است دستکاری شوند و سرمایه‌گذاران را به این باور برسانند که کسب‌وکار صادرکننده این صورت مالی نتایج مالی خوبی دارد.

انواع صورت‌های مالی

شش صورت مالی وجود دارد که هر کسب و کاری به آنها نیاز دارد. این صورت‌ها عبارت‌اند از: صورت درآمد، جریان وجوه نقدی، ترازنامه، صورت سود و زیان جامع، ترازنامه آزمایشی، یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی و صورت تغییر در حقوق صاحبان سهام.

1- صورت درآمد (سود و زیان)

صورت درآمد گاهی صورت سود و زیان نیز نامیده می‌شود. این صورت درآمد ‌کسب‌وکار شما را در یک دوره معین نشان می‌دهد. صورت سود و زیان درآمدها، زیان‌ها و هزینه‌ها را در نظر می‌گیرد، بنابراین می‌تواند نشان دهد که آیا شرکت شما به سود رسیده است یا خیر.

درآمد‌ها شامل  درآمدهای عملیاتی و غیر عملیاتی است:

درآمد‌های عملیاتی: به درآمدهایی گفته می‌‌شود که در نتیجه فعالیت‌های شرکت کسب می‌‌شوند.

درآمد‌های غیر عملیاتی:  این درآمدها در نتیجه فعالیت شرکت کسب نمی‌شوند مانند ملکی که برای کسب‌وکار خریداری شده است و پس از فروش، درآمد حاصل از آن درآمد غیر عملیاتی محسوب می‌‌گردد.

هزینه‌ها به سه نوع، هزینه‌های عملیاتی، غیر عملیاتی و بهای تمام شده کالا برای شرکت‌های تولیدی دسته‌بندی می‌‌شوند.

هزینه‌های بهای تمام شده: خرید مواد اولیه، هزینه تولید، هزینه سربار

هزینه عملیاتی: هزینه فروش، هزینه بازاریابی، هزینه‌های اداری و مالی

هزینه‌های غیر عملیاتی: به هزینه‌هایی گفته می‌‌شود که در غالب بهای تمام شده کالا یا خدمات و هزینه‌های عملیاتی نباشند. این نوع از هزینه‌ها به فعالیت‌های شرکت مربوط نمی‌شود و دائمی نیستند.

روش تهیه صورت درآمد

در این صورت مالی باید درآمدها و هزینه‌های یک دوره مالی مشخص شود در آن ابتدا درآمدها ثبت و هزینه در ادامه از آن کسر می‌‌شود و در پایان سود و یا زیان سازمان مشخص می‌‌شود.

2- صورت جریان نقدی

صورت جریان نقدی نحوه ورود و خروج پول به ‌کسب‌وکار شما را نشان می‌‌دهد، بنابراین می‌‌توانید آنچه را که به عنوان سرمایه در گردش در یک زمان خاص در دسترس دارید، مشاهده کنید. صورت جریان نقدی برای اینکه به شما نشان دهد در صورت نیاز با چه سرعتی می‌توانید پول نقد دریافت کنید ضروری است، زیرا مواردی مانند مواد خام یا خریدهایی که به صورت اعتباری انجام شده – اما هنوز پرداخت نشده‌اند را در نظر نمی‌گیرد.

روش تهیه صورت جریان نقدی

برای تهیه صورت گردش وجوه نقد لازم است در راستای سرمایه گذاری و فعالیت‌های عملیاتی، تفاضل پول صرف شده از پول دریافتی را محاسبه کنید.

3- ترازنامه

ترازنامه دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را در یک مقطع زمانی نمایش می‌‌دهد. دارایی‌ها باید برابر بدهی‌ها به اضافه حقوق صاحبان سهام باشند. بخش دارایی با وجه نقد و معادل آن شروع می‌‌شود که باید با برابر با مانده موجود در پایان صورت جریان نقدی باشد. ترازنامه تغییرات هر حساب اصلی را از دوره ای به دوره دیگر نشان می‌‌دهد. نگاهی به ترازنامه می‌‌تواند به شما کمک کند بفهمید که آیا می‌‌توانید تعهدات مالی خود را انجام دهید یا خیر.

دفاتر حسابداری (قانونی) از دیگر مفاهیم مهمی است که در حسابداری باید با آن آشنا باشید که در این مقاله به صورت مفصل به آن پرداخته شده است.

دارایی‌ها خود به دو نوع جاری و بلندمدت تقسیم می‌‌شوند که با توجه به قدرت نقدشوندگی تفکیک می‌‌شوند.

دارایی‌های جاری:

• حساب‌های دریافتی
• اوراق بهادار
• وجوه نقد و سپرده های بانکی

دارایی‌های بلند مدت (ثابت):

• ماشین آلات
• تولید
• و سایر دارایی‌هایی که سرعت نقدشوندگی ندارند

بدهی:

بدهی‌ها نیز همچون دارایی‌ها به بدهی‌های جاری و بلندمدت دسته‌بندی می‌‌شوند که در واقع همان تعهدات شرکت به بستانکاران است.

بدهی بلند مدت:

• وام
• مالیات معوقه

بدهی‌های جاری:

• حساب‌های پرداختی
• مالیات بر درآمد
• دستمزد قابل پرداخت
• سود سهام قابل پرداخت

روش تهیه ترازنامه

دارایی‌ها = بدهی‌ها + سرمایه (حقوق صاحبان سهام)

4- صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع ترکیبی از صورت سود و زیان، جریان وجوه نقد و ترازنامه است، به عبارت دیگر برای تهیه صورت سود و زیان جامع نیازی به تهیه اطلاعات جدید نیست و می‌توان از اطلاعات سایر صورت‌های مالی استفاده کرد. سود و زیان جامع شامل تغییرات در دارایی‌های یک واحد تجاری در نتیجه انجام تمامی معاملات است. در این صورت تمامی درآمدها و هزینه‌هایی که در مدت زمان یک دوره مالی شناسایی شده همچون هزینه یا درآمد تحقق یافته و نیافته  به تفکیک گزارش می‌شود.

روش تهیه صورت سود و زیان جامع

بهترین روش برای ارائه صورت سود و زیان جامع عملکردی بر مبنای استاندارد حسابداری شماره 6 است. به همین دلیل سود و زیان هر دوره به عنوان اولین مورد ثبت می‌شود. بعد از ارزیابی سود یا زیان دوره، درآمد و هزینه‌های تحقق نیافته حاصل از تغییر ارزش دارایی‌ها و یا بدهی‌های واحد تجاری مذکور، که به حقوق صاحبان سرمایه منظور می‌شود مورد بررسی قرار می‌گیرد.

5- صورت یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی

این صورت یکی از الزامات IFRS (استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی) است و زمینه بیشتری را در مورد اطلاعات موجود در سایر اسناد صورت‌های مالی شما ارائه می‌‌دهد. به عنوان مثال، دارایی‌های شما ممکن است در ترازنامه ذکر شده باشد، اما یادداشت‌های پیوست سند صورت‌های مالی شما جایی است که دقیقاً توضیح می‌‌دهید که آن دارایی‌ها چیست. اطلاعات این سند برای اطمینان از مطابقت شما با استانداردها و مقررات مورد نیاز است.

6- صورت تغییر در حقوق صاحبان سهام

این سند تغییرات ایجاد شده در سرمایه سهام، سود انباشته و دارایی انباشته کسب‌وکار شما را نشان می‌‌دهد. صورت تغییر در حقوق صاحبان سهام به یک معامله‌گر انحصاری، تغییرات در حقوق صاحبان سهام را نشان می‌‌دهد. برای مشارکت، تغییرات بین حقوق صاحبان سهام هر دو شریک را نشان می‌‌دهد. در مورد یک شرکت، صورت تغییر در حقوق صاحبان سهام نشان می‌‌دهد که چگونه سهم حقوق صاحبان سهام در بین همه سهامداران تغییر کرده است.

صورت‌های مالی اصلی

صورت مالی اصلی عبارت‌اند از:

1. صورت سود و زیان
2. ترازنامه
3. صورت جریان وجوه نقد
4. صورت سود و زیان جامع

محدودیت‌های صورت های مالی

اگرچه صورت‌های مالی اطلاعات زیادی را در مورد یک شرکت ارائه می دهند، اما محدودیت هایی دارند. از این صورت‌ها برداشت‌های متعددی می‌شود و در نتیجه، سرمایه گذاران اغلب نتایج بسیار متفاوتی در مورد عملکرد مالی یک شرکت می‌گیرند.

به عنوان مثال، برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است خواهان خرید مجدد سهام باشند، در حالی که سایر سرمایه‌گذاران ممکن است ترجیح دهند این پول را در دارایی‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند. میزان بدهی یک شرکت ممکن است در نزد سرمایه‌گذار مشکلی نباشد در حالی که دیگری ممکن است در مورد میزان بدهی شرکت نگرانی داشته باشد. هنگام تجزیه‌وتحلیل صورت‌های مالی، مهم است که چندین دوره را با هم مقایسه کنید تا مشخص شود آیا روندی وجود دارد یا خیر و همچنین نتایج شرکت را با همتایان خود در همان صنعت مقایسه کنید.

سوالات متداول:

صورت‌های مالی حسابداری چیست؟
صورت‌های مالی در ساده‌ترین مفهوم، سندی است که به نشان دادن وضعیت مالی شرکت شما کمک می‌کند. تهیه این سند معمولا با استفاده از یک نرم افزار حسابداری انجام می‌گردد.

صورت های مالی اساسی در حسابداری چیست؟
صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد، صورت سود و زیان جامع

مزایای تهیه صورت‌های مالی چیست؟
تعیین توانایی یک ‌کسب‌وکار به منظور تولید درآمد، تعیین توانایی کسب‌وکار برای بازپرداخت بدهی‌ها، ردیابی نتایج مالی و شناسایی هرگونه مشکل سودآوری احتمالی، استخراج نسبت‌های مالی، بررسی جزئیات برخی از معاملات تجاری، استفاده به عنوان مبنایی برای گزارش سالانه