اداره یک شرکت فقط ایده، برنامه، استراتژی یا تاکتیک نیست، بلکه شامل کار با اعداد نیز می‌شود. قبل از راه‌اندازی یک شرکت تجاری، باید دانش اولیه درباره اصطلاحات حسابداری و شاخص‌های مالی کسب کنید.
سود و زیان انباشته یکی از مهم‌ترین شاخص‌های مالی است که عملکرد یک کسب‌وکار را نشان می‌دهد. اما اینکه سود و زیان انباشته چیست، یکی از سوالات متداول افراد مبتدی در بخش مالی و همچنین دانشجویان است.
سود انباشته نشان دهنده بخشی از درآمد خالص کسب‌وکار است که در قالب سود سهام تقسیم نشده است. این بدان معنی است که پول در حساب دفتر کل باقی می‌ماند تا زمانی که برای سرمایه‌گذاری جدید در شرکت یا پرداخت سود سهام آتی استفاده شود. آگاهی از سود انباشته شرکت شما مهم است، زیرا به شما این امکان را می‌دهد تا متوجه شوید که چقدر پول برای فعالیت‌هایی مانند توسعه یا اکتساب دارایی در دسترس دارید. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که سود انباشته چیست و چگونه می‌توانید آن را محاسبه کنید.
سود و زیان انباشته چیست؟
نوعی حساب با ماهیت دائمی و بستانکاری است که پس از محاسبات، می‌تواند بستانکار و یا بدهکار شود. اگر سود ثبت شده مربوط به سال جاری باشد با نام سود و زیان انباشته جاری ثبت می‌شود. اگر حساب سود و زیان مربوط به سال قبل باشد، سود و زیان انباشته نامیده می‌شود.
از سود انباشته می‌توان برای تعیین اینکه آیا کسب‌وکار واقعاً سودآور است یا خیر استفاده کرد. از آنجایی که این سودها همان چیزی است که پس از پرداخت تمام تعهدات باقی می‌ماند، سود انباشته نهایی نشان‌دهنده ارزش واقعی یک شرکت است.
نحوه محاسبه سود و زیان انباشته
فرمول محاسبه سود و زیان انباشته به شرح زیر است:
سود و زیان انباشته = سود انباشته ابتدایی+ سود یا زیان خالص – سود سهام نقدی – سود سهم
سود انباشته یک شرکت در طول عمر آن شرکت انباشته می‌شود و به هر دوره یا سال حسابداری جدید منتقل می‌شود. اگر شرکتی سودآور باشد، احتمالاً سود انباشته‌‌ای خواهد داشت که بسته به نحوه استفاده شرکت از سود انباشته خود، در هر دوره حسابداری افزایش می‌یابد.
نحوه تفسیر نتایج محاسبات سود انباشته
اگر سود انباشته یک شرکت مثبت باشد، به این معنی است که شرکت سودآور است. اگر کسب‌وکار دارای سود انباشته منفی باشد، به این معنی است که بدهی بیشتری نسبت به درآمد، انباشته شده است.
هنگام تفسیر سود انباشته، مهم است که نتیجه را با در نظر گرفتن وضعیت کلی شرکت مشاهده کنید. برای مثال، اگر شرکتی تازه تاسیس باشد، ممکن است سود انباشته منفی داشته باشد. این امر به ویژه در صورتی صادق است که شرکت وام گرفته باشد یا برای شروع کار به سرمایه‌گذاران متکی باشد. بااین‌حال، اگر چندین سال از مدت فعالیت شرکتی می‌گذرد، سود انباشته منفی ممکن است نشان دهنده این باشد که این شرکت به اندازه کافی سودآور نیست و نیاز به کمک مالی دارد.
هنگام تفسیر سود انباشته شرکت، عوامل زیر را در نظر بگیرید:
عمر شرکت: شرکت‌های قدیمی‌تر زمان بیشتری برای جمع‌آوری سود انباشته داشته‌اند و بنابراین معمولاً باید مقدار سود انباشته بیشتری داشته باشند.
سیاست تقسیم سود شرکت: اگر یک کسب‌وکار متعهد به تقسیم منظم سود سهام باشد، ممکن است سود انباشته کمتری داشته باشد. بسیاری از شرکت‌های دولتی بیشتر از شرکت‌های خصوصی سود سهام پرداخت می‌کنند.
سودآوری شرکت: هر چه یک شرکت سودآورتر باشد، معمولاً سود انباشته آن بالاتر خواهد بود.
فصلی بودن شرکت: در صنایعی که تجارت بسیار فصلی است، مانند صنعت خرده‌فروشی، ممکن است شرکت ها نیاز به ذخیره سود انباشته در طول دوره‌های سودآور خود داشته باشند. این بدان معناست که یک شرکت ممکن است دوره‌های حسابداری با سود انباشته بالا و همچنین دوره‌های حسابداری با سود انباشته کمتر یا منفی داشته باشد.
سود و زیان انباشته در ترازنامه
سود انباشته در پایان هر دوره حسابداری در ترازنامه تحت بخش حقوق صاحبان سهام گزارش می‌شود. محاسبه سود انباشته در ترازنامه به این صورت است که سود انباشته ابتدایی با سود خالص و زیان جمع می‌شود، سپس سود سهام از حاصل مرحله قبل کم می‌شود.
تاثیر درآمد خالص بر سود و زیان انباشته
هر گونه تغییر درآمد خالص به طور مستقیم بر تعادل سود و زیان انباشته تأثیر می‌گذارد. عواملی مانند افزایش یا کاهش درآمد خالص و زیان خالص راه را برای سودآوری یا زیان کسب‌وکار هموار می‌کند. حساب سود انباشته ممکن است به دلیل زیان خالص انباشته منفی باشد. طبیعتاً همان مواردی که بر درآمد خالص تأثیر می‌گذارند، بر سود و زیان خالص تأثیر می‌گذارند؛ مواردی مانند: درآمد فروش، بهای تمام شده کالای فروخته شده، استهلاک و سایر هزینه‌های عملیاتی. اقلام غیرنقدی مانند کاهش ارزش و غرامت مبتنی بر سهام نیز بر حساب تأثیر می‌گذارد.
کاربرد حساب سود و زیان انباشته
- توزیع بين صاحبان سهام
- توسعه واحد توليدی
- خريد سهام‌های بيشتر
- پرداخت بدهی‌های شرکت و وام‌های دريافتی
- خرید ماشین‌آلات
جایگاه گردش حساب سود (زیان) انباشته در صورت‌های مالی
صورت‌های مالی باید تغییرات حقوق صاحبان سهام را انعکاس دهند. بخشی از این تغییرات در گردش حساب سود و زیان انباشته در ذیل صورت سود و زیان دوره منعکس می‌شود. سایر تغییرات از جمله گردش حساب اندوخته قانونی، حساب اندوخته اختیاری و سود انباشته و حساب‌های اقلامی که طبق استانداردهای حسابداری به‌طور مستقیم به حقوق صاحبان سهام منظور می‌شود. همچنین تغییرات ناشی از افزایش کاهش سرمایه باید در یادداشت‌های توضیحی افشا شود.
نحوه ثبت سود و زیان سرمایه
برای ثبت سند حسابداری سود و زیان انباشته این گونه عمل می کنیم:
شرکت زیان‌ده
ثبت بدهکاری در سند
| رديف | شرح | بدهکار | بستانکار |
|---|---|---|---|
| 1 | هزينه‌ها | * | |
| 2 | سود و زیان سال جاری | * | |
| 3 | درآمدها | * |
ثبت انتقال مانده بدهکار سود و زیان جاری(زیان) به سود و زیان انباشته
ثبت مانده بدهکار سود و زیان
| ردیف | شرح | بدهکار | بستانکار |
|---|---|---|---|
| 1 | سود و زیان انباشته | * | |
| 2 | سود و زیان سال جاری | * |
شرکت سود ده
ثبت بستانکاری شرکت
| رديف | شرح | بدهکار | بستانکار |
|---|---|---|---|
| 1 | هزينه‌ها | * | |
| 2 | درآمدها | ||
| 3 | سود و زیان سال جاری | * |
بستن حساب سود و زیان انباشته
بستن حساب سود و زیان انباشته به معنی صفر کردن مانده هر حساب است.
بستن حساب سود و زیان انباشته یا صفر کردن مانده هر حساب با بستانکار کردن مانده نهایی حساب‌های دارای مانده بدهکار و بدهکار کردن مانده نهایی حساب‌های دارای مانده بستانکار انجام می‌شود.
سوالات متداول
سود و زیان انباشته چیست؟
نوعی حساب دائمی است که باقی مانده آن به سال بعد منتقل می‌شود.
فرمول سود و زیان انباشته چیست؟
فرمول سود و زیان انباشته به شرح زیر است:
سود انباشته = سود انباشته ابتدایی+ سود یا زیان خالص – سود سهام نقدی – سود سهم
زیان انباشته در حسابداری چیست؟
زیان انباشته، زیان‌های متحمل شده کسب‌وکار در گذشته است. این زیان با حقوق صاحبان سهام تعدیل شده و منجر به کاهش مانده حقوق صاحبان سهام از جمله سرمایه و سرمایه پرداخت شده می‌شود.
