حتما شنیده‌اید که برخی از صاحبان اصناف برای کاهش مالیات دستگاه کارتخوان خود، از مشتریان درخواست می‌کنند، هزینه خدمات یا کالا را به شماره حساب شخصی آن‌ها واریز می‌کنند. برای جلوگیری از این فرار مالیاتی، محدودیت‌هایی وضع شده است. یکی از این محدودیت‌ها، مالیات بر گردش حساب‌های شخصی است. اگر می‌خواهید بدانید که مالیات بر گردش حساب شخصی چیست و آیا بر حساب شخصی شما مالیات تلعق می‌گیرد یا خیر، این مقاله را تا انتها بخوانید.

مقاله پیشنهادی: مالیات بر حقوق

مالیات بر گردش حساب چیست؟ نحوه محاسبه مالیات بر حساب های شخصی

مالیات بر گردش حساب مالیاتی است که با توجه به مقدار گردش حساب و وجه مورد معامله در تراکنش مربوطه، از حساب بانکی افراد کسر می‌شود. این مالیات بر حساب‌های شخصی غیردرآمدی تعلق نمی‌گیرد، بلکه فقط به آن دسته حساب‌های شخصی تعلق می‌گیرد که برای ماهیت درآمدی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال اگر صاحبان اصناف از حساب شخصی خود یا سایر اعضای خانواده برای فعالیت تجاری استفاده کنند، این حساب‌ها در صورت شناسایی، مشمول دریافت مالیات می‌شوند.

 مالیات تراکنش بانکی چیست؟

مالیات بر تراکنش بانکی همان مالیات بر گردش حساب است. درواقع مالیاتی است که بر تراکنش‌های درآمدی حساب­‌های تجاری تعلق می‌گیرد. برای اینکه یک تراکنش بانکی مشمول مالیات شود، باید دو شرط داشته باشد:

• حجم تراکنش‌ها‌ بیش از سقف تعیین شده باشد.

هر تراکنشی مالیات ندارد، زمانی که مجموع تراکنش‌های انجام شده سالانه، بیش از سقف تعیین شده (بیش‌تر از 5 میلیارد تومان) باشد، آن تراکنش مشمول مالیات می‌شود.

• حساب بانکی ماهیت درآمدی داشته باشد

طبق این شرط برای دریافت مالیات، حساب مربوطه باید ماهیت درآمدی داشته باشد. اگر شواهد و مدارک کافی و قابل‌اطمینان در راستا‌ی غیر درآمد‌ی بودن حساب بانکی ارائه شود، اثبات درآمد‌ی بودن یا نبودن حساب بر عهدۀ سازمان امور مالیاتی است، طبق اعلام سازمان امور  مالیاتی، اگر حسابی مشکوک به فعالیت تجاری باشد، شناسایی و مورد بررسی قرار می‌گیرد. معیار شناسایی حساب تجاری از شخصی، توسط شورای پول و اعتبار و با همکاری سازمان امور مالیاتی بر مبنای تعداد تراکنش‌ها و مبالغ واریزی به حساب مشخص خواهد شد.

شرایط مشمولان تراکنش‌های بانکی

مالیات بر تراکنش‌های بانکی معمولاً شامل اشخاص حقیقی و حقوقی‌ای می‌شود که فعالیت‌های مالی آن‌ها از معیارهای مشخصی فراتر رفته یا مشکوک به فعالیت‌های تجاری و درآمدی باشد. در ادامه، دسته‌بندی مشمولان این مالیات ارائه شده است:

• اشخاص حقیقی

این دسته شامل افرادی می‌شود که دارای حساب‌های بانکی با تراکنش‌های بالاتر از حد مجاز تعیین‌شده توسط سازمان امور مالیاتی هستند و کسانی که گردش مالی آن‌ها در تضاد با اظهارنامه‌های مالیاتی یا فعالیت‌های شغلی اعلام‌شده باشد.

• اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و موسسات)

این دسته شامل شرکت‌هایی می‌شود که تراکنش‌های مالی و بانکی آن‌ها با اظهارنامه‌های مالیاتی مغایرت داشته باشد و سازمان‌ها یا کسب‌وکارهایی که از حساب‌های بانکی برای جابه‌جایی مالی غیرقانونی یا بدون ثبت استفاده می‌کنند.

• افراد فاقد پرونده مالیاتی

اشخاصی که بدون ثبت در سامانه مالیاتی کشور، فعالیت‌های اقتصادی و مالی دارند و تراکنش‌های بانکی آن‌ها شفافیت لازم را ندارد.

• مشاغل خاص و آزاد

برخی اصناف و مشاغل که احتمال دارد بخشی از درآمد خود را به‌صورت غیررسمی یا از طریق حساب‌های شخصی مدیریت کنند.

• کسانی که حساب‌های شخصی برای فعالیت‌های تجاری استفاده می‌کنند

افرادی که از حساب‌های بانکی شخصی برای دریافت و پرداخت وجوه تجاری و کسب‌وکار بهره می‌گیرند.

نکته

این مالیات به‌طور مستقیم شامل کسانی می‌شود که معیارهای قانونی سازمان امور مالیاتی را رعایت نکرده‌اند یا فعالیت مالی آن‌ها به‌طور دقیق ثبت و شفاف‌سازی نشده باشد. به همین دلیل، رعایت اصول مالیاتی و ارائه اظهارنامه‌های دقیق، از مشمولیت غیرضروری این مالیات جلوگیری می‌کند.

نحوه پرداخت مالیات بر گردش حساب

پرداخت مالیات بر گردش حساب بانکی شامل مراحلی است که باید طبق قوانین و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی کشور انجام شود. این مراحل عبارت‌اند از:

1. بررسی و تشخیص مالیات توسط سازمان امور مالیاتی

سازمان امور مالیاتی با بررسی گردش حساب بانکی، مبلغ مالیات متعلقه را محاسبه و تعیین می‌کند و اطلاع‌رسانی به مشمولان از طریق سامانه‌های رسمی یا ابلاغ کتبی انجام می‌شود.

2. دریافت اظهارنامه مالیاتی (در صورت لزوم)

افراد یا شرکت‌ها موظف‌اند اطلاعات مالی و گردش حساب خود را در قالب اظهارنامه مالیاتی ارائه دهند. لازم به ذکر است که عدم ارائه اظهارنامه ممکن است منجر به تشدید جرایم مالیاتی شود.

3. محاسبه مالیات قابل پرداخت

مالیات بر اساس درصدی از گردش حساب بانکی یا معیارهای دیگر (مانند نوع فعالیت یا سطح درآمد) محاسبه می‌شود. در صورت اعتراض به مبلغ تعیین‌شده، امکان ارائه مدارک تکمیلی به سازمان وجود دارد.

4. پرداخت از طریق سامانه‌های آنلاین مالیاتی

مشمولان می‌توانند مالیات را از طریق سامانه “مالیات من” یا سایر سامانه‌های مرتبط به‌صورت آنلاین پرداخت کنند. در این سامانه‌ها امکان پرداخت یکجا یا اقساطی (در صورت تصویب) وجود دارد.

5. پرداخت در شعب بانک‌های مجاز

مالیات قابل پرداخت را می‌توان به‌صورت حضوری از طریق مراجعه به بانک‌های تعیین‌شده و دریافت رسید بانکی واریز کرد.

6. پیگیری وضعیت مالیاتی

پس از پرداخت مالیات، وضعیت تسویه در سامانه مالیاتی ثبت می‌شود. برای جلوگیری از مشکلات آتی، لازم است رسید پرداخت و مستندات مربوطه به‌دقت نگهداری شود.

7. بررسی اعتراضات (در صورت وجود)

در صورت نارضایتی از مبلغ تعیین‌شده، می‌توان از طریق کمیسیون‌های حل اختلاف مالیاتی اقدام به ثبت اعتراض کرد.

نکته

پرداخت به‌موقع مالیات بر گردش حساب، علاوه بر پیشگیری از جرایم مالیاتی، موجب حفظ اعتبار مالیاتی افراد و شرکت‌ها در سازمان امور مالیاتی کشور می‌شود.

 تراکنش بانکی مشکوک چیست؟

اگر مبدأ، اطلاعات واریز تراکنش و ماهیت وجه ورودی به حسابی نامشخص باشد، آن تراکنش مشکوک محسوب شده و سازمان امور مالیاتی موظف است ماهیت آن را شناسایی کند. تراکنش‌های بانکی که بعد از بررسی‌ها مشکوک تلقی شوند، مشمول مالیات تراکنش مشکوک بانکی می‌شوند.

 نحوه محاسبه میزان مالیات بر تراکنش بانکی سالانه

بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم، محاسبه مالیات بر گردش حساب سالیانه به دو صورت زیر محاسبه می‌شود:

۱۵ درصد کل درآمد به ازای درآمدهای تا سقف ۵۰ میلیون تومان
۲۰ درصد کل درآمد به ازای درآمدهای بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان

در صورتی که درآمد شخص حقیقی سالانه بیش از 100 میلیون تومان باشد، مالیات او با نرخ 25درصد محاسبه شود.

 مالیات برای گردش حساب‌های بالای 500 میلیون در سال

اگر گردش حساب شخصی بیش از ۵۰۰ میلیون تومان باشد، بانک با ارسال پیام و تماس با فرد، درخواست ارائه مدارک و مستندات جهت شفاف‌سازی می‌کند. شخص باید ظرف یک ماه مستندات لازم را به بانک ارائه کند، در غیر این صورت حساب وی تعلیق یا مسدود می‌شود. طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم، اگر تراکنش‌های بانکی بیشتر از ۵۰۰ میلیون تومان و با ماهیت درآمدی و سود حاصل از فعالیت تجاری باشد، بر اساس ماده ۱۰۵ ق.م.م با نرخ ۲۵ درصد محاسبه شده و مالیات آن، از حساب شخص مذکور کسر می‌شود.

 سقف گردش حساب برای مالیات

سقف گردش حساب برای اشخاص حقیقی فاقد شغل و اشخاص حقوقی غیرفعال مطابق بخشنامه شماره 98/263550 به شرح زیر است:

اگر میزان تراکنش‌های هریک از افراد دسته‌های فوق به صورت فاحشی بالاتر از سقف تعیین شده باشد، گزارش آن به واحد مبارزه با پولشویی بانک داده می‌شود و در نهایت بانک «گزارش معاملات و عملیات مشکوک» را به مرکز مبارزه با پولشویی ارسال می‌کند و این افراد به اداره مالیاتی فراخوانده می‌شوند.

 کدام تراکنش ها از مالیات معاف هستند؟

طبق بخشنامه شماره ۱۶/۹۹/۲۰۰ تراکنش‌هایی با سه ویژگی زیر، معاف از مالیات هستند:

1. میزان تراکنش‌ها از سقف مشخص شده کمتر است و مشمول مالیات نمی‌شود.
2. قبلا در اظهارنامه مالیاتی گزارش شده‌اند.
3. تراکنش‌هایی که جنبه درآمدزایی و سودآوری ندارند.

شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که منظور از تراکنش‌هایی که جنبه درآمدزایی ندارند، چیست. این نوع تراکنش‌ها را ادامه ذکر می‌کنیم.

تراکنش‌های غیردرآمدی

تراکنش‌های غیردرآمدی شامل موارد زیر می‌شوند:

1. واریز‌ها و تراکنش‌ها‌یی که بابت مخارج عمومی و روزمره انجام می‌شوند.
2. سود‌ها‌ی بانکی دریافتی
3. انتقال وجه و جابجایی بین حساب‌ها‌ی شخص
4. انتقال وجه بین حساب‌ها‌ی شرکا در مشاغل
5. دریافت و پرداخت سهامداران و اعضا‌ی هیئت مدیره
6. درآمد حاصل از خرید و فروش سهام
7. انتقال وجه بین حساب‌ها‌ی اشخاص و بستگان درصورتی که غیر درآمد‌ی باشد.
8. برداشت‌ها‌ی شخصی که از حساب‌ها‌ی شرکتی انجام می‌شوند.
9. گردش مالی برای دریافت وام و تسهیلات
10. مبالغ جبران خسارت
11. تسهیلات بانکی

موارد فوق ماهیت درآمدی ندارند و مشمول مالیات نمی‌شوند.

جمع بندی

در این مقاله شما را با مفهوم مالیات بر حساب‌های شخصی و مالیات بر تراکنش‌های بانکی آشنا کردیم. همان طور که گفتیم میزان مالیات بر تراکنش‌های بانکی متفاوت است. افرادی با سقف درآمد ۵۰ میلیون تومان، باید ۱۵ درصد؛ درآمدهای بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان ۲۰ درصد و درآمدهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان باید ۲۵ درصد نرخ مالیات پرداخت کنند.