حسابداری ارزی چیست؟ آشنایی با روش‌های تسعیر ارز

امروزه حسابداری ارزی به دلیل افزایش روزافزون تعامل کسب‌وکارها با بازارهای خارجی اهمیت زیادی دارد. این حوزه به حسابداری معاملاتی می‌پردازد که یک واحد تجاری با ارزهای مختلف (ارز خارجی) غیر از واحد پول عملیاتی انجام می‌دهد. اگر شما به عنوان صاحب یک کسب‌وکار در بازارهای خارجی فعالیت می‌کنید و هنوز نمیدانید حسابداری ارزی چیست؟ این مقاله را راجب نرم افزار حسابداری ارزی را تا انتها بخوانید.

حسابداری ارزی چیست؟

برای پاسخ  به سوال حسابداری ارزی چیست حیست؟ باید گفت حسابداری ارزی ردیابی دقیق هزینه‌های تجاری است که با ارزهای خارجی پرداخت می‌شود. به عبارت دیگر وقتی معاملات با ارزهای خارجی پرداخت می‌شود، ما با این حسابداری سروکار داریم. یک حسابدار ارزی باید بتواند تمامی امور مربوط به معاملات و تبدیل نرخ ارز نظیر ثبت حسابداری فروش ارز حاصل از صادرات، ثبت حسابداری تسهیلا ارزی و ثبت حسابداری تسعیر ارز در پایان سال مالی را انجام دهد.

منظور از واحد پول گزارشگری در حسابداری ارزی چیست؟

ارز گزارشگری یا ارز حسابداری واحد پولی است که صورت‌های مالی یا سایر اسناد مالی واحد تجاری با آن گزارش شده و هنگام ثبت معاملات در دفتر کل یک شرکت یا سوابق حسابداری استفاده می‌شود. انتخاب یک ارز برای گزارش‌دهی، درک اسناد مالی را  آسان‌تر می‌کند. اغلب، ارز مورد استفاده واحد پول کشوری است که شرکت مادر به طور قانونی در آن ثبت شده است. به منظور تهیه گزارش‌های مالی برای شرکت‌های چندارزی، حسابداران باید ارزهای خارجی را با نرخ ارز فعلی به یک ارز گزارش‌دهی واحد تبدیل کنند. برای استانداردسازی این فرآیند، مقررات حسابداری مختلفی وجود دارد که یک روش واحد را برای انجام دادن این تبدیل تجویز می‌کند. این امر کمک می‌کند تا شفافیت ارائه این گزارش‌های مالی به حداکثر برسد.

تفاوت‌های میان واحد پول گزارشگری و واحد پول عملیاتی

برای تفاوت میان این دو ابتدا بیایید با تعریف این دو ارز آشنا شویم.

ارز عملیاتی، ارزی است که شرکت شما در درجه اول برای انجام امور تجاری از آن استفاده می‌کند. اگر شرکت شما در ایالات متحده مستقر است و معمولاً با سایر شرکت‌های ایالات متحده تجارت می‌کند، واحد پول عملکردی آن USD است.

ارز گزارشگری، ارزی است که شرکت شما برای ایجاد گزارش‌های مالی از آن استفاده می‌کند. برای مثال، یک شرکت مستقر در ایالات متحده ممکن است استفاده از USD را به عنوان ارز گزارش‌دهی خود آسان‌تر بداند.

واحد پول حسابداری (گزارشگری) لزوماً مشابه ارز عملیاتی یا معاملاتی نیست. ارز عملیاتی همان چیزی است که کارمندان و مشتریان هنگام انجام یک معامله، مانند فروش، از آن استفاده می‌کنند. ارز گزارشگری برای گزارش عملیاتی به ارگان‌های دولتی استفاده می‌شود. این تفاوت به ویژه برای شرکت‌های بزرگ و چند ملیتی که در کشورهای مختلف تجارت می‌کنند، بسیار مهم است.

شرکت‌هایی که در چندین کشور فعالیت دارند یا شرکت‌های تابعه  که در مکان‌های جغرافیایی مختلف فعالیت می‌کنند، از ارزهای متفاوتی در عملیات روزانه خود استفاده می‌کنند، اما برای ادغام صورت‌های مالی، باید صورت‌های مالی خود را به ارز حسابداری تبدیل کنند. برای شرکت‌هایی که در کشورهایی با ارز اصلی مانند دلار آمریکا (USD)، یورو (EUR) یا پوند استرلینگ بریتانیا (GBP) فعالیت می‌کنند، ارز حسابداری ممکن است مشابه واحد پول عملیاتی باشد. شرکت‌هایی که در بازارهای کوچک‌تر با ارزهای «فرعی» فعالیت می‌کنند، احتمالاً یک ارز حسابداری داخلی و یک ارز عملیاتی خارجی دارند.

 تسعیر ارز در حسابداری ارزی چیست؟

تسعیر، فرآیندی است که از طریق آن، اطلاعات مالی مبتنی ‌بر ارز، به واحد پول گزارشگری بیان می‌شود. به عبارت دیگر تسعیر ارز تبدیل یک صورت مالی بر حسب یک ارز مشخص، به یک صورت مالی بر اساس واحد گزارشگری است.

استاندارد‌های تسعیر ارز

استاندارد 16 حسابداری  با عنوان آثار تغییر در نرخ ارز در تاریخ 1391/9/22 توسط مجمع عمومی سازمان حسابرسی تصویب شد و الزامات آن برای صورت‎های مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 1391/1/1 و بعد از آن شروع می‌شود، لازم‌الاجراست. موضوعات اصلی این استاندارد این است که از چه نرخی برای تسعیر استفاده شود و آثار تغییر در نرخ ارز، چگونه باید در صورت‌های مالی گزارش شود.

محاسبه و بررسی سود و زیان تسعیر ارز

در استاندارد حسابداری 16، سود و زیان حاصل از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی شرکت‌های دولتی درآمد یا هزینه تلقی نمی‌شود. مابه‌التفاوت حاصل از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های مذکور باید در حساب ذخیره تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزشی منظور شود. در صورتی که در پایان سال مالی، مانده حساب ذخیره بدهکار باشد، این مبلغ به حساب سود و زیان همان سال منظور می‌شود.

 نحوه ثبت تسعیر ارز اقلام پولی وغیر پولی

اقلام پولی اقلامی هستند که مبلغ آن با گذشت زمان تغییر نمی‌کند، اما  قدرت خرید خود را از دست داده و تبدیل به وجه نقد می‌شوند. بدهی‌های اجاره و سود تقسیمی نقدی نوعی اقلام پولی هستند. اقلام غیرپولی اقلامی مانند موجودی مواد و کالاها هستند که مبلغ آن‎ها به مرور زمان تغییر می‌کند و معلوم نیست در آینده به چه مبلغ نقدی تسویه شوند.

برای ثبت حسابداری تسعیر ارزی باید اقلام پولی را از غیرپولی تفکیک کنیم. برای اقلام پولی امکان تسعیر وجود دارد؛ اما برای اقلام غیر پولی اجازه تسعیر نداریم. برای تنظیم ترازنامه اقلام پولی مجددا تسعیر می‌شوند ولی برای اقلام غیرپولی، تسعیر ارز با نرخ ارز در تاریخ معامله انجام می‌شود.

 نحوه انجام حسابداری ارزی به چه شکل است؟

برای انجام دادن حسابداری ارزی باید به فرآیند تسعیر ارز مسلط باشید. اگر شرکتی با ارزهای مختلفی معاملات خارجی خود را انجام می‌دهد، بهتر است که در سیستم حسابداری‌اش همه این ارزها را  جداگانه تعریف کند. پس از تعریف هر یک از این ارزها و تعیین مقدار معاملاتی که با هر یک از آنها انجام شده، باید مانده هر کدام را واحد پول گزارشگری تبدیل کنیم. برای محاسبه سود و زیان تسعیر ارز فقط کافی است که مبلغ مانده ارزی را ضرب در نرخ تسعیر کنید تا مانده شما بر اساس واحد پول گزارشگری به دست آید.

برای شرکت‌ها یا سرمایه‌گذارانی که چندین ارز را مدیریت می‌کنند، تأثیر متقابل نرخ‌های ارز خارجی و تبدیل‌ها می‌تواند حفظ سوابق حسابداری را به یک کار پیچیده تبدیل کند. سایر شرکت‌های تابعه که از ارزهای مختلف در عملیات روزانه خود استفاده می‌کنند باید صورت‌های مالی خود را به ارز حسابداری تبدیل کنند تا صورت‌ها ادغام شوند. این امر با استفاده از روش نرخ موقت یا فعلی تبدیل ارز انجام می‌شود.

• روش زمانی

در روش زمانی که به روش تاریخی نیز معروف است، دارایی‌ها و بدهی‌ها به دو دسته پولی و غیرپولی تقسیم می‌شوند. دارایی‌های با نقدشوندگی بالا مانند وجه نقد، سرمایه گذاری‌ها و حساب‌های دریافتنی جزو دارایی‌های پولی محسوب می‌شوند. به همین ترتیب بدهی‌هایی که باید در کوتاه‌مدت پرداخت شوند مانند حساب‌های پرداختنی و حقوق پرداختنی جزو بدهی‌های پولی محسوب می‌شوند.

بر اساس این روش، دارایی‌ها و بدهی‌های پولی با استفاده از نرخ ارز معتبر در تاریخ ترازنامه تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر، ارزش‌ نرخ مبادله دارایی‌ها و بدهی‌های غیرپولی بر اساس زمانی است که آن دارایی‌ها و بدهی‌ها تحصیل یا ایجاد شده‌اند. نمونه‌ای از دارایی‌های غیر پولی، خرید دارایی ثابت است، مانند قطعه‌ای از تجهیزات یا قطعه زمین.

• روش نرخ فعلی

با استفاده از روش نرخ فعلی، دارایی‌ها و بدهی‌های موجود در ترازنامه به نرخ ارز تاریخ ترازنامه تبدیل می‌شوند. این امر می‌تواند درجه بالاتری از ریسک تبدیل ایجاد کند، زیرا نرخ ارز فعلی ممکن است قبل از پایان دوره حسابداری به شدت تغییر کند.

 مدارک افتتاح حساب ارزی چیست؟

مدارک لازم برای حسابداری ارزی چیست؟ برای پاسخ به این سوال  بهتر است تا در ادامه  همراه ما باشید. حساب ارزی به عنوان ستون اصلی ارتباطات مالی بین کشورها است. برای افتتاح حساب ارزی به مدارک زیر نیاز دارید:

مدارک لازم برای اشخاص حقیقی

افرادی که تمایل دارند به صورت فردی حساب ارزی افتتاح کنند، باید مدارک زیر را ارائه دهند:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
• فرم درخواست کتبی متقاضی
• ارائه حداقل موجودی مورد نیاز برای افتتاح حساب به مبلغ 100 دلار آمریکا یا معادل آن
• ارائه اصل و کپی سند محل زندگی

مدارک لازم برای اشخاص حقوقی

بسیاری از حساب‌های ارزی توسط شرکت‌ها یا اشخاص حقوقی افتتاح می‌شوند. برای افتتاح حساب حقوقی باید مدارک زیر را ارائه دهید:

• مدارک شناسایی شامل شناسنامه یا گذرنامه صاحبان امضای مجاز شرکت
• مدارک هویتی مربوط به تاسیس شرکت (شرکت‌نامه، آگهی در روزنامه رسمی، اساسنامه، صورت جلسه مجمع عمومی، آگهی مربوط به تأسیس اولیه و…)
• تعهدنامه‌ بیانگر آخرین مدارک و اطلاعات مربوطه که در اختیار بانک قرار گرفته است
• فرم تکمیل شدۀ افتتاح حساب
• پرداخت هزینه لازم برای افتتاح حساب

با ارائه مدارک فوق به شعب ارزی بانک‌های عامل می‌توانید حساب ارزی افتتاح کنید.

 نرم افزار حسابداری ارزی چیست ؟

حسابداری ارزی برای مشاغل و تامین‌کنندگان یک چالش است، مگر اینکه از نرم افزارهای تخصصی حسابداری ارزی استفاده کنند. نرم افزار حسابداری ازری باعث افزایش کارایی، امنیت و نوسانات ارز و کاهش ریسک ارز می‌شود.

 بررسی مزایا و معایب نرم افزار حسابداری ارزی چیست؟

نرم افزار حسابداری ارزی فرآیند ردیابی پرداخت‌ها و تراکنش‌های بین‌المللی را ساده می‌کند. با این نرم‌افزار، تمامی تراکنش‌ها در یک مکان ردیابی شده و بررسی و حسابرسی پرداخت‌ها بسیار آسان‌تر می‌شود. این امر می‌تواند در زمان و تلاش شرکت‌ها صرفه‌جویی کند و به آنها امکان می‌دهد تا به سرعت و کارآمد سوابق حسابداری خود را بررسی کنند. نرم افزار حسابداری ارزی با ساده‌سازی معاملات بین‌المللی، حذف هزینه‌های تبدیل ارز و کاهش ریسک ارز، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا عملیات خود را ساده کرده و از دقیق بودن گزارش‌های مالی خود اطمینان حاصل کنند.

نرم افزار حسابداری نیز مانند هر چیز دیگری معایبی دارد. یکی از معایب این نرم‌افزارها قیمت اولیه آن است که شاید برای کسب‌وکارهای نوپا زیاد باشد. عیب دیگر نیاز به پشتیبانی و هزینه پشتیبانی است که معمولا باید در قالب بسته پشتیبانی پرداخت کنید. باید در نظر بگیرید که نرم افزار حسابداری ویژگی‌های زیادی برای بهینه‌سازی کسب‌وکار شما ارائه می‌دهد و همچنین نگه داشتن سوابق دقیق از داده‌های مالی شما برای رشد کسب و کار حیاتی است، به همین دلیل ارزش هزینه‌ای را که برای آن می‌پردازید، دارد.

 جمع بندی

در این مقاله شما را با حسابداری ارزی آشنا کردیم. همچنین بیان کردیم که ارز گزارشگری یا ارز حسابداری واحد، پولی است که صورت‌های مالی یا سایر اسناد مالی واحد تجاری با آن گزارش شده و هنگام ثبت معاملات در دفتر کل یک شرکت یا سوابق حسابداری استفاده می‌شود. در ادامه تفاوت‌های میان واحد پول گزارشگری و واحد پول عملیاتی را برشمردیم و در انتها شما را با بهترین راهکار برای مدیریت حساب‌های ارزی آشنا کردیم.