یکی از موضوعاتی که در حسابداری رستوران بسیار حائز اهمیت است، مدیریت امور مالیاتی رستوران می‌باشد. بسیاری از مردم گمان می‌کنند مالیات بر درامد اصطلاح نوظهوری است؛ اما شواهد نشان می‌دهد گرفتن مالیات حتی در دوران باستان نیز وجود داشته است. در یونان، و امپراتوری رایش و روم، مالیات گردش مالی از مشاغل گرفته می‌شد و درآمد حاصل از مالیات به پادشاه می‌رسید.امروزه دولت‌‌ها به نسبت درامد اشخاص و شرکت‌ها از آن‌ها مالیات اخذ می‌کنند. در این مقاله به موضوع مالیات بر درامد می‌پردازیم. اگر می‌خواهید با مفاهیم و قوانین این حوزه آشنا شوید و خیالتان از امور مربوط به مالیات رستوران تان راحت باشد، با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید.

قبل از پرداختن به مالیات بر ارزش افزوده رستوران‌‌ها بهتر است تا با مفاهیم مالیات، ارزش افزوده و مالیات بر ارزش افزوده آشنا شویم تا بتوانیم درک درستی از این نوع مالیات‌ها داشته باشیم. ناگفته نماد که استفاده از یک نرم افزار رستوران به روز و هوشمند می تواند در مدیریت امور مالی و مالیاتی به شما کمک فراوانی بکند.

مفاهیم مالیاتی

تعریف مالیات:

مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمد افراد به دولت است، تا دولت بتواند از آن برای تأمین مخارج عمومی و هزینه‌های عمرانی استفاده کند. مالیات یکی از ابزار کاربردی دولت‌هاست و هر ساله میزان آن در بودجه افزایش پیدا می‌کند. از مالیات بر تمامی سطوح از درآمد تا خدمات اعمال می‌شود. (سازمان امور مالیاتی کشور)

تعریف ارزش افزوده:

ارزش افزوده در واقع مقدار کار و تلاشی است که روی هر ماده خام صورت می‌گیرد تا آن را به محصول تبدیل کند. به عنوان مثال اختلاف بهای فروش با قیمت مواد خام مورد نیاز برای تولید یک صندلی را می‌توان ارزش افزوده نامید.

تعریف مالیات بر ارزش افزوده:

شاید برایتان پیش آمده باشد که بعد از صرف غذا در رستوران، زمانی که برای پرداخت صورتحساب مراجعه می‌کنید، مبلغی را بیش از آنچه که در منو مشاهده کرده بودید در صورتحسابتان بینید، این مبلغ در بیشتر موارد ارزش افزوده‌ای است که برای غذا و…  وضع شده است. ارزش افزوده تعلق گرفته به غذاها چیزی معادل ۹ درصد قیمت‌ آن‌ها است.

تعریف اظهارنامه مالیاتی:

اظهارنامه مالیاتی یعنی اطلاعاتی مانند درآمد، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه‌ی یک سال مالی خود را به همراه اطلاعات هویتی و مکانی افراد حقیقی و حقوقی در فرم‌های دارایی وارد کنیم و برای اداره امور مالیاتی ارسال کنیم.

روش ارسال اظهارنامه مالیاتی

مودیان باید در پایان هر سه ماه، اظهارنامه ارزش افزوده خود را از طریق سامانه یکپارچه مالیات بر ارزش افزوده ثبت نمایند.

پس از ورود به سایت نام کاربری و کلمه عبور خود را وارد کنید و سپس روی گزینه‌ی ورود به سامانه کلیک کنید. از گزینه های سمت راست سایت، تسلیم اظهارنامه عادی را انتخاب کنید.

در صفحه‌ی باز شدن اطلاعات سال و دوره‌ای که می‌خواهید اظهارنامه ارزش افزوده آن تکمیل کنید را انتخاب می‌کنید.

اگر برای اولین بار می‌خواهید فرم مالیات بر ارزش افزوده را پر کنید، اطلاعات مشخصات مودی را تکمیل نمایید.

سپس اطلاعات مربوط به خرید و فروش را در جداول ۱ و ۲ پر کنید. جدول ۱ اطلاعات مربوط به فروش است، در ردیف اول باید میزان فروشی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شود و در ردیف دوم میزان فروش معاف از مالیات بر ارزش افزوده ثبت شود. بقیه کادرها خود بخود پر می‌گردند و میزان مالیات بر ارزش افزوده (۶% مالیات متعلقه و ۳% عوارض متعلقه) مشخص می‌شود.

سطر چهارم این جدول، جمع فروش فصل است. این عدد باید با میزان فروشی که در صورت معاملات فصلی که برای اداره مالیات تنظیم کرده‌اید یکی باشد. (در صورت مغایرت این دو، به مشکل برخواهید خورد). در جدول ۲ نیز به همین صورت باید اطلاعات مربوط به خرید را وارد کنید.

پس از پر کردن فرم با وارد کردن نام و نام خانوادگی در پایین صفحه بر روی گزینه ثبت موقت و سپس تایید و مرحله بعد کلیک نمایید.

مهلت تسلیم و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده

هر سه ماه یا در پایان هر فصل، 15 روز به مالکان مشاغل و کسب‌وکار‌‌ها مهلت داده می‌شود تا با مراجعه به سامانه مالیات بر ارزش افزوده، ابتدا اظهارنامه ارزش افزوده‌ی خود را پر کنند و سپس مالیات بر ارزش افزوده‌ی خود را در طی دو فیش مالیات به نرخ 6درصد و عوارض به نرخ درصد بپردازند. شایان ذکر است که در فصل زمستان به دلیل تعطیلات عید نوروز، این فرصت 30 روزه یعنی تا پایان فروردین ماه مهلت است.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده

سازمان امور مالیاتی برای ارسال اظهارنامه ارزش افزوده مهلتی را تعیین می‌کند. اگر مودیان در زمان تعیین شده اظهارنامه ارزش افزوده‌ی خود را ارسال نکنند به آنها جریمه تعلق می‌گیرد و این جریمه‌‌ها قابل بخشش نیستند.

توجه کنید حتی اگر شرکت یا مشاغل اشخاص حقیقی و حقوقی هیچ فعالیت مالی نداشته باشد، بازهم موظف هستند اظهارنامه ارزش افزوده را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند و اگر می‌خواهند جریمه به آنها تعلق نگیرد، باید اظهارنامه با ارزش افزوده را سفید و همراه با مدارک مربوطه ارائه کنند؛ پس نداشتن فعالیت مالی نباید دلیلی برای ارسال نکردن اظهارنامه ارزش افزوده باشد.

مواردی که باعث می‌شود به مشمولان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده جریمه تعلق بگیرد:

1. ثبت‌نام نکردن در سامانه در مهلت تعیین شده
2. صادر نکردن صورتحساب به خریدار کالا یا خدمات
3. ثبت نادرست ارزش ریالی کالا یا خدمات در صورتحساب رسمی که کد اقتصادی دارد
4. ثبت و تکمیل نکردن اطلاعات صورت حساب قانونی توسط فروشنده کالا یا خدمات
5. ارسال نکردن اظهارنامه قانونی
6. ارائه نکردن دفاتر قانونی پلمپ شده‌ی شرکت‌‌ها و به طور کلی مؤسسات مشمول قانون مالیاتی

این افراد علاوه بر پرداخت کامل مالیات ملزم به پرداخت جریمه نیز می‌شوند.

الزامات خریدار در مورد مالیات ارزش افزوده

• دریافت فاکتور رسمی و تکمیل اطلاعاتی از قبیل نام کامل شرکت، شماره سریال و تاریخ، شماره اقتصادی یا شناسه ملی، آدرس و کد پستی خریدار و فروشنده.
• دریافت گواهی ارزش افزوده تامین‌کننده‌ی کالا و خدمات که اعتبار زمانی داشته باشد.
• کنترل اعتبار گواهی ارزش افزوده تامین کننده کالا و خدمت که از طریق سایت evat.ir انجام می‌شود. پس از ورود به سامانه سازمان امورمالیاتی با جست‌وجو نام مودی، شماره اقتصادی، شناسه ملی و یا شماره ثبت می‌توان اطلاعات تامین کننده کالا و گواهی خدمات را کنترل کرد.
• پس از اطمینان از اعتبار اطلاعات ثبت شده، باید اطلاعاتی به عنوان پیش پرداخت در حساب شرکت باقی بماند، مانند وجه فاکتور و مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداخت شده. (در زمان تحویل اظهارنامه ارزش افزوده اعتبارات نام برده شده از تعهدات شرکت کم شده و باقی مانده آن به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می‌شود.)
• کپی فاکتور و مدارک اعتبار تامین‌کننده کالا و خدمات باید به عنوان پیش پرداخت به اداره ارزش افزوده ارسال شود و پس از شناسایی و ثبت از‌ آن‌ها حدود 10 سال نگهداری شود تا در صورت مراجعه مأموران مالیاتی مدارک خواسته شده به‌ آن‌ها ارائه شود.

الزامات فروشنده در مورد ارزش افزوده

• دریافت و تمدید گواهی اعتبار ارزش افزوده در صورت منقضی شدن.
• صدور فاکتور رسمی و تکمیل اطلاعاتی از قبیل نام کامل شرکت، شماره سریال و تاریخ، شماره اقتصادی یا شناسه ملی، آدرس و کد پستی خریدار و فروشنده.
• تحویل اظهارنامه‌ی مالیات بر ارزش افزوده در مهلت تعیین شده. (15 روز بعد از پایان هر فصل)
• شناسایی و پرداخت مابه‌التفاوت تمام درآمدهای عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت به ازای صدور هر فاکتور درآمدی در طی هر فصل یا در پایان هر دوره 90 روزه.
• امکان انتقال بستانکاری شرکت به دوره بعدی به دلیل مابه‌التفاوت تعهدات مالیات و عوارض شرکت با پیش پرداخت مالیات و عوارض آن.
• ارسال نامه‌ی درخواست عودت به سازمان مربوطه و به دنبال آن انجام رسیدگی‌های لازم و اطمینان از نداشتن بدهی ارزش افزوده در شرکت درخواست دهنده به دلیل درخواست تسویه و عودت شرکت.

روش‌های محاسبه مالیات رستوران

• روش محاسبه علی‌الرأس مالیات 

در این روش نماینده‌ی اداره مالیات با توجه به شناخت از شغل و همچنین بازدید از محل کسب صاحبان مشاغل، مبلغی را به صورت علی‌الرأس تعیین می‌نماید. این روش معایبی همچون دقیق نبودن و وقت‌گیر بودن دارد.

• روش خوداظهاری مالیاتی

در این روش مودیان با پر کردن فرم‌هایی مشخص که اداره دارایی در اختیار آنها گذاشته است، عملکرد مالی یکساله خود را طبق قوانین و مقررات سازمان دارایی به صورت خوداظهاری به اداره دارایی ارسال می‌کنند

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده رستوران

تا پیش از اصلاح قانون مالیات، طبق ماده 96 این قانون، رستوران‌‌ها در گروه دوم مالیاتی اشخاص حقیقی قرار می‌گرفتند؛ اما بعد از تغییرات ایجاد شده در قانون مالیات، میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداختی رستوران‌‌ها بر اساس حجم فعالیت و مقدار درآمد آنها تعیین می‌شود.

چه رستوران‌هایی مجاز به دریافت مالیات بر ارزش افزوده هستند؟

بر طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده تمامی صاحبان تالارهای پذیرایی، چلوکبابی‌ها، رستوران سالن‌های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی و تمام اغذیه‌فروشی‌های زنجیرهای با مالکیت حقوقی و حقیقی که به نحوی در این زمینه فعال هستند، مشمول دریافت مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند. اما کترینگ‌هایی که غذای بیرون‌بر و بدون سرو در محل تهیه می‌کنند، از دریافت این مالیات از مردم منع شده و الزامی هم به پرداخت آن به اداره مالیات ندارند.

فست‌فودها هم حق دریافت مالیات بر ارزش افزوده را ندارند و تنها رستوران‌های زنجیره‌ای فست فود می‌توانند مالیات بر ارزش افزوده بگیرند. این مبلغ در بیشتر موارد ارزش افزوده‌ای است که برای غذا و مخلفات همراه آن وضع شده است. ارزش افزوده تعلق گرفته به غذا‌‌ها چیزی معادل ۹ درصد قیمت‌ آن‌ها است.

نامه معاونت مالیات بر ارزش افزوده به اتحادیه رستوران

بخشنامه ارزش افزوده رستوران‌ها

بخشنامه ارزش افزوده رستوران‌ها به شرح زیر است:

1: جریمه بند (2) ماده (22) قانون مالیات بر ارزش افزوده در خصوص جریمه عدم صدور صورت حساب معادل یک برابر مالیات متعلق می باشد بنابراین در صورتیکه مالیات و عوارض متعلق این بند از طریق علی الراس تعیین و مازاد بر مالیات و عوارض ابرازی مودی باشد مالیات و عوارض متعلق تعیین شده از طریق علی الراس ماخذ محاسبه جرایم موضوع بندهای ماده (22) قانون مالیات بر ارزش افزوده قرار خواهد گرفت.

2: در حال حاضر مطابق فراخوان‌های نظام مالیات بر ارزش افزوده کلیه صاحبان رستوران‌ها، تالارهای پذیرایی، چلوکبابی ها، سالن های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی و کلیه اغذیه فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد و یا نام و نشان و عنوان تجاری واحد با هر میزان فروش فارغ از مساحت محل کسب و کار و مرجع صدور مجوز و… و همچنین کلیه اشخاص حقوقی که به هر نوع فعالیت از جمله فعالیت‌های مذکور و فعالیت‌های مشابه (آشپزخانه) اشتغال دارند به عنوان مودی مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند. لیکن صاحبان آشپزخانه‌های صنفی و مودیان فعال در زمینه تهیه غذای بیرون‌بر موضوع بند (ج) ماده “95” قانون مالیات های مستقیم (اشخاص حقیقی) که صرفا امر تهیه غذا، بدون سرو در محل اقدام و رسته صنفی نامبرده در پروانه فعالیت آنان هم از مصادیق عناوین فراخوان شده نباشد، در حال حاضر مودی مشمول این نظام مالیاتی نخواهند بود. علی‌ای‌حال اظهار نظر نسبت به مشمولیت هر یک از فعالان اقتصادی مستلزم بررسی پرونده عملکرد، دفاتر و اسناد و مدارک، موضوع فعالیت مودیان بر اساس واقعیت‌های موجود و شرایط اعلام شده در فراخوان‌های این نظام مالیاتی می‌باشد و مطابق فعالیت مندرج در آگهی‌های تاسیس، جواز کسب، تشابه فعالیت با مودیان حایز شرایط نمی‌توان مشمولیت این دسته از مودیان را مشخص نمود. بر این اساس شایسته است در راستای بخشنامه شماره 260/3050/د مورخ 1395/06/18 معاونت مالیات بر ارزش افزوده، ادارات کل امور مالیاتی ذی‌ربط بنابر درخواست کتبی مودی نسبت به بررسی مشمولیت یا عدم مشمولیت مودیان اقدام نمایند.

حق سرویس چیست؟ آیا رستوران‌ها می‌توانند حق سرویس دریافت کنند؟

حق سرویس هزینه‌ی 5 درصدی است که برخی رستوران‌‌ها بابت خدمات ویژه‌ی خود دریافت می‌کنند؛ اما به گفته رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس: دریافت حق سرویس خلاف قانون است و هر رستورانی که به دریافت حق سرویس بپردازد مرتکب تخلف شده است. اگر واحد صنفی در این زمینه مرتکب تخلف شود، مشتریان می‌توانند با مراجعه به اتحادیه یا سایت این اتحادیه شکایت ثبت کنند.

مالیات کافی‌شاپ

کافی‌شاپ مانند سایر بنگاه‌های خدماتی وغذایی مشمول ماده ١٣١ قانون مالیات‌های مستقیم می‌شوند و باید از صندوق فروشگاهی استفاده کنند. بخشی از هزینه‌ی صندوق توسط دارایی جبران می‌شود.

مالیات فست‌فود

یکی از انواع مراکز تهیه غذا که مخاطبان زیادی نیز دارد، فست فود است. بر اساس اعلام سازمان مالیات بر ارزش افزوده، تنها اغذیه‌فروشی‌های زنجیره‌ای مجاز به دریافت ارزش افزوده هستند. به این ترتیب، فست‌فود‌های غیرزنجیره‌ای، حتی در صورت داشتن میز و صندلی و پذیرایی از مشتریان، اجازه دریافت مالیات ارزش افزوده در فاکتورهای خود را ندارند.

سوالات متداول:

مالیات چیست؟

مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمد افراد به دولت است، تا دولت بتواند از آن برای تأمین مخارج عمومی و هزینه‌های عمرانی استفاده کند. مالیات یکی از ابزار کاربردی دولت‌هاست و هر ساله میزان آن در بودجه افزایش پیدا می‌کند. از مالیات بر تمامی سطوح از درآمد تا خدمات اعمال می‌شود.

ارزش افزوده چیست؟

ارزش افزوده در واقع مقدار کار و تلاشی است که روی هر ماده خام صورت می‌گیرد تا آن را به محصول تبدیل کند. به عنوان مثال اختلاف بهای فروش با قیمت مواد خام مورد نیاز برای تولید یک صندلی را می‌توان ارزش افزوده نامید.

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

شاید برایتان پیش آمده باشد که بعد از صرف غذا در رستوران، زمانی که برای پرداخت صورتحساب مراجعه می‌کنید، مبلغی را بیش از آنچه که در منو مشاهده کرده بودید در صورتحسابتان بینید، این مبلغ در بیشتر موارد ارزش افزوده‌ای است که برای غذا و… وضع شده است. ارزش افزوده تعلق گرفته به غذاها چیزی معادل ۹ درصد قیمت‌ آن‌ها است.

آیا رستورانها باید مالیات بر ارزش افزوده بگیرند؟

بر طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده تمامی صاحبان تالارهای پذیرایی، چلوکبابی‌ها، رستوران سالن‌های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی و تمام اغذیه‌فروشی‌های زنجیرهای با مالکیت حقوقی و حقیقی که به نحوی در این زمینه فعال هستند، مشمول دریافت مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند. اما کترینگ‌هایی که غذای بیرون‌بر و بدون سرو در محل تهیه می‌کنند، از دریافت این مالیات از مردم منع شده و الزامی هم به پرداخت آن به اداره مالیات ندارند.