احتمالا تاکنون اسم سفته را زیاد شنیده‌اید. اما آیا می‌دانید سفته چه کاربردهایی دارد و طریقه تکمیل آن چگونه است؟
سفته چیست؟
سفته یکی از اصلاحات حسابداری است و سندی است که صادر کننده متعهد می‌شود، مبلغ درج شده در آن را، در تاریخ مشخص یا عندالمطالبه به گیرنده پرداخت کند و اساساً توافقی بین وام‌گیرنده و وام دهنده است. برای اینکه سفته معتبر باشد، وام گیرنده باید آن را امضا کند. وام دهنده ممکن است از وام گیرنده بخواهد که این سند را در مقابل دفتر اسناد رسمی‌برای تضمین امضاء کند. نسخه اصلی به وام دهنده می‌رسد و وام گیرنده باید یک کپی دریافت کند.
برای اینکه یک سفته معتبر باشد، باید اطلاعات خاصی در آن ذکر شود.
- پرداخت کننده: شخصی است که قول بازپرداخت بدهی را می‌دهد.
- گیرنده: شخصی که مبلغ سفته در وجه وی است. نام گیرنده وجه یا طلبکار، باید درسفته قید شود. اگر نام گیرنده در سفته، نوشته نشود، سفته، در وجه حامل محسوب می‌شود. به این معناکه شخصی که سند در دست او باشد، می‌تواند وجه آن را مطالبه کند. بنابراین لازم است، حتما نام گیرنده، در سند قید شود .
- مبلغ: گیرنده می‌تواند تا سقف مبلغ اسمی سفته، به تعیین مبلغ بپردازد. مبلغ سفته، باید به حروف نوشته شود. این کار مانع از سوء استفاده از سفته، می‌شود.
- تاریخ صدور: صادرکننده، باید، طبق قانون سفته، تاریخ صدور سفته (روز، ماه و سال) را قید کند، در غیر این صورت، سفته، سند عادی محسوب می‌شود. بهتر است با حروف هم نوشته شود.
- تاریخ پرداخت: در سفته، باید تاریخ پرداخت قید شود. در صورتی که تاریخ پرداخت سفته، ذکر نشود، سفته، حال خواهد بود و دارنده سفته، هر زمان بخواهد، می‌تواند آن را مطالبه کند. بهتر است تاریخ را هم، به عدد و هم به حروف بنویسید .
- امضا: امضا و اثرانشگت صادرکننده، به منزله این است که بدهکار بودن خود را تایید می‌کند. و بدون اثر انگشت یا امضا، سفته اعتبار خود به عنوان یک سند تجاری از دست می‌دهد.
کاربرد سفته
- به منظور تضمین بازپرداخت وام مسکن، وام دانشجویی، وام خودرو و…
- تضمین پرداخت کالا برای معاملات غیرنقدی
- سند پرداخت قرض
- حسن انجام یا ضمانت انجام کار
نکاتی در مورد طریقه تکمیل سفته:
- در صورتی که امضا یا اثر انگشت صادر کننده در سفته درج نشود، سفته به‌عنوان یک سند تجاری و حتی سند عادی اعتباری ندارد.
- مبلغ سفته باید حتما به حروف و عدد نوشته شود. بهتر است مبلغ سفته از مبلغ اسمی آن بیشتر نباشد.
- در صورتی که نام گیرنده ذکر نشود، سفته در وجه حامل محسوب می‌شود و هر شخصی که سند را در دست داشته باشد، می‌تواند مبلغ آن را مطالبه کند.
- روش تکمیل سفته برای حسن انجام کار یا ضمانت وام هم این‌گونه است که باید روی سفته یا پشت آن درج شود که برای ضمانت کاری یا ضمانت وام پرداخت شده است و نوشتن تاریخ در آن لازم نیست. اگر ضامن پشت سفته ضمانت کاری را امضا می‌کند، حتما قید کند که آن امضا برای ضمانت است در غیر این صورت به عنوان ظهرنویسی تلقی می‌شود.
- سفته‌ای که فاقد تاریخ است، سفته به رؤیت محسوب می‌شود یعنی تاریخ رویت آن، تاریخ صدور محسوب می‌شود
- سفته‌ای که فاقد امضا یا مهر است، سندیت قانونی ندارد و قابلیت پیگیری نخواهد داشت.
قیمت سفته:
نرخ قیمت سفته در سال 1401 در مورد سفته‌های با مبالغ اسمی مختلف متفاوت است. هر چه مبلغ اسمی‌سفته بالاتر برود، قیمت بیشتری هم برای خرید سفته باید پرداخت شود. قیمت سفته در بانک ملی در سال ۱۴۰۱ این گونه است که به ازای هر یک میلیون تومان از مبلغ اسمی ، 500 تومان باید پرداخت شود.
سفته برای استخدام یا سفته حسن انجام کار
در برخی موارد سفته بابت حسن انجام کار و تضمین انجام تعهدات توسط کارجو برای کارفرما صادر می‌شود.
نحوه نوشتن سفته بابت ضمانت کاری
در سفته نوشته شود که بابت حسن انجام کار یا تضمین انجام تعهدات است و شماره سفته و مشخصات آن را در قرار داد استخدام ذکر شود. هر صورتی که در سفته قید شود بابت حسن انجام کار، کارفرما در مراجع قانونی باید ثابت کند که کارگر به تعهدات خود عمل نکرده است و اگر در سفته قید نشود بابت تضمین انجام تعهدات یا حسن انجام کار است کارگر باید ثابت کند سفته بابت چه بوده است.
- در بخش نام گیرنده در سفته مشخصات کارفرما را ذکر کنید و قید حواله کرد را خط بزنید.
- بخش تاریخ در سفته را خالی بگذارید.
- از سفته کپی تهیه کنید و با امضای کارفرما نزد خود نگه دارید که اگر کارفرما بعد از اتمام قرارداد از پس دادن سفته خودداری کرد، از طریق کپی آن می‌توانند به مراجع قضایی مراجعه کنند و اصل آن را پس بگیرند.
متن سفته برای ضمانت کار
” در وجه شرکت …… آقای …… به منظور تضمین حسن انجام کار موضوع قرارداد کار مورخ …….
متن قرارداد برای سفته ضمانت کار
«آقای/خانم …………………………..یک فقره سفته به شماره………………………….. به مبلغ ………………… ریال بابت حسن انجام کار در اختیار کارفرما / مدیرعامل شرکت …………………………… گذاشت. چنانچه آقای/خانم…………………………..طبق مفاد قرارداد عمل نکرد کارفرما / مدیرعامل شرکت مجاز است پس از اثبات موضوع نسبت به وصول سفته مذکور اقدام قانونی کند.»
جمع‌بندی
مردم می‌توانند از یکدیگر یا از بانک ها و سایر مؤسسات وام دهنده پول قرض کنند. وقتی کسی پول قرض می‌کند، سفته‌ای نوشته می‌شود تا از لحاظ قانونی هم از پرداخت‌کننده و هم گیرنده وجه حمایت شود.
سفته‌ها اسناد لازم الاجرا هستند، بنابراین عدم رعایت مفاد آن عواقبی را به دنبال دارد. اگر نتوانید وامی را که با سفته تضمین کرده‌اید، بازپرداخت کنید، ممکن است خانه خود را به دلیل سلب مالکیت از دست بدهید.
سوالات متداول
سفته چیست؟
سفته سندی است که صادر کننده آن متعهد می‌شود مبلغ درج شده در آن را در تاریخ مشخص یا عندالمطالبه پرداخت کند.
بخش‌های مختلف سفته چیست؟
سفته شامل مبلغ، تاریخ، سررسید، نام بستانکار، نام متعهد، محل پرداخت سفته و محل اقامت متعهد سفته می‌باشد.
مزایا و معایب سفته چیست؟
سفته زمانی می‌تواند سودمند باشد که واحد تجاری نتواند از یک وام دهنده سنتی مانند بانک وام دریافت کند. با این حال، سفته‌ها می‌توانند بسیار ریسک‌پذیر باشند، زیرا وام‌دهنده ابزار و مقیاس منابع موجود در موسسات مالی را ندارد. در عین حال، در صورت نکول، ممکن است مسائل حقوقی هم برای صادرکننده و هم برای گیرنده پرداخت ایجاد شود.