مالیات حقوق چیست؟ چگونه مالیات حقوق را باید محاسبه کرد؟

اگر کارمند هستید، شاید در فیش حقوقی خود با عبارت درآمد مشمول مالیات سال حقوق مواجه شده باشید. اما ندانید به چه معناست و چرا این مبلغ از درآمد شما کسر شده است. مالیات بر حقوق یکی از مهم‌ترین انواع مالیات است که بر درآمد افراد حقیقی و حقوقی وضع می‌شود. اگر می‌خواهید درباره مالیات بر حقوق بیشتر بدانید، این مقاله را تا انتها بخوانید.

مالیات حقوق چیست؟

مالیات بر حقوق به مالیاتی گفته می‌شود که از حقوق و دستمزد افراد شاغل که از فعالیت اقصادی، خدماتی و … درامد کسب می‌کنند، کسر می‌شود. مالیات بر حقوق جزو مالیات‌های مستقیم است و از مهم‌ترین انواع مالیات محسوب می‌شود. میزان مالیات بر حقوق هر سال متفاوت است و طبق بخشنامه هیئت دولت مشخص می‌شود.

 مالیات حقوق و دستمزد در کدامه دسته از مالیات قرار می‌گیرد؟

طبق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره این ماده، مالیات حقوق جزء مالیات‌های تکلیفی محسوب‌‌ می‌شود. به این معنا که کارفرما باید آن را از حقوق کارکنان خود کسر کرده و به حساب وزارت امور دارایی واریز کند. تمام افراد حقیقی و حقوقی شاغل که بیمه تامین اجتماعی برای آن‌ها رد می‌شود، مشمول پرداخت این مالیات هستند. مبلغ مالیات بر حقوق ثابت نیست و با توجه به سطح درآمد تعیین می‌شود. البته برخی از افراد از پرداخت این مبلغ معاف هستند.

جدول معافیت مالیات حقوق ماهانه سال 1403

جدول معافیت مالیات حقوق سالانه سال 1403

 مالیات حقوق شامل چه موارد است؟

کامل‌ترین لیست موارد مشمول مالیات حقوق 1402، ۶۶ مورد است که در شکل زیر آمده است:

ابلاغ بخشنامه مالیات حقوق 1403

در سال ۱403 سقف معافیت مالیاتی و نرخ مالیات بر مجموع درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایای مقرری یا مزد، حق شغل، حق شاغل، فوق العاده‍ها، اضافه کار، حق الزحمه، حق مشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق التدریس، حق التحقیق، حق پژوهش و کارانه اعم از مستمر یا غیرمستمری که به صررت نقدی، از یک با چند منبع، در بخش دولتی و با غیردولتی تحصیل می‌نمایند؛ چه از کارفرمای اصلی و یا غیراصلی (موضوع تبصره (۱) ماده (۸۶) قانون مالیات‌های مستقیم به شرح زیر است:

۱-سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع عاده (۸۴) «قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستفیم» مصوب ۱۳۹۴/۴/۳۱ با اصلاحات و الحاقات بعدی در سال ۱۴۰۳ مبلغ یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال تعیین می‌شود.

2- نرخ مالیات بر مجموع در آمد اشخاص حقیقی به شرح زیر می باشد:

1-2 نسبت به مازاد یک میلیارد وچهارصد و چهل میلیون (1.440.000.000) ریال تا یک میلیارد و نهصد و هشتاد میلیون (1.980.000.000) ریال، ده درصد  (10%)

2-2نسبت به مازاد یک میلیارد و نهصد و هشتاد میلیون (1.980.000.000) ریال تا سه میلیارد و دویست و چهل میلیون  (3.240.000.000) پانزده درصد (15 %)

3-2 نسبت به مازاد سه میلیارد و دویست و چهل میلیون (3.240.000.000) ریال تا چهار میلیارد و هشتصد میلیون (4.800.000.000)ریال بیست درصد (20 %)

2-4 نسبت به مازاد چهار میلیارد و هشتصد میلیون (4.800.000.000) ریال به بالا، سی درصد (30%)

تمامی افرادی که در قبال ارائه خدمت در دستگاه‌ها تحت هر عنوان از جمله ساعتی، روزمزد، قراردادی حق التدریس، حق التحقیق، حق الزحمه، حق نظارت، حق التالیف و پاداش شورای حل اختلاف دریاقتی دارند، مشمول حکم آن بند هستند. اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی و آموزشی و قضات دادگستری از شمول این حکم مستلی و مشمول ماده (۸۵) قانون مالیات‌های مستقیم هستند. ضمناً مالیات قراردادهای پژوهشی کماکان مشمول حکم تبصره (۲) ماده (۸۶) قانون مالیات‌های مستقیم الحاقی 27/۴/1396 است.

برای تعیین مالیات بر مجموع درآمد یادشده، پرداخت‌کنندگان حقوق قبل از هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند فهرست موضوع ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم رال بریا محاسبه . تعیین مالیات متعلق به سامانه مالیات بردرآمد حقوق سازمان امور مالیاتی کشور ارسال نمایند. از تاریخ اعلام میزان مالیات مربوط به هر کارفرما در سامانه حداکثر تا پایان مهلت مقرر در ماده 86 قانون مذکور، پرداخت کننده حقوق باید نسبت یه کسر و پرداخت مالیات اعلامی اقدام کنید. رعایت ترتیبات مذکور،در حکم انجام تکالیف موضوع ماده 86 قانون مالیات‌های میتقیم از حیث تسلیم فهرست، محاسبه و کسر مالیات متعلق می‌باشد.

محاسبه مالیات حقوق کارگران

محاسبه مالیات به شکل پلکانی انجام می‌شود. برای مثال اگر کارگری 18 میلیون درآمد دارد. مالیات حقوق وی با دو پله اول به شکل زیر (براساس جدول معافیت مالیات حقوق سالانه سال 1403 که پیشتر آورده شد) انجام می‌شود:

• 10 میلیون اول: معاف از مالیات
• 4 میلیون بعدی : 10درصد مالیات
• 4 میلیون بعدی: 15 درصد مالیات

با جمع زدن مالیات 10 درصد و 15 درصد، نرخ مالیات این فرد به دست می‌آید.

 مالیات حقوق بازنشستگان چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟

درآمد بازنشستگی جزء درآمدهای مشمول مالیات محاسبه نمی‌شود و به آن معافیت ماده 84 تعلق می‌گیرد. اما اگر یک فرد بازنشسته که حقوق بازنشتگی دریافت می‌کند، در جای دیگری به صورت پاره وقت یا تمام وقت مشغول به کار شود و حقوق دریافت کند، با نرخ پلکانی مالیات حقوق همانند کارمندان عادی، درآمد وی مشمول مالیات می‌شود.

معافیت‌های مالیات بر درآمد حقوق

معافیت مالیات حقوق دارای 13 بند است که در ماده 91 ق.م.م آورده شده است:

• مدیران و اعضای هیئت‌های سیاسی خارجی که به کشور وارد می‌شوند و اعضای نمایندگی‌های فوق‌العاده از دولت‌های بین‌المللی که در کشور حضور دارند. البته این معافیت مالیات حقوق، به شرط وجود معاملات متقابل قابلیت اجرایی دارد.
• رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی، نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل.
• کارشناسان خارجی که با موافقت دولت ‌ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی ‌و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین‌المللی به ایران اعزام می‌شوند.
• کارمندان محلی سفارتخانه‌ها وکنسولگری‌ها و نمایندگی‌های کشور ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از کشور ایران، درصورتی‌که دارای تابعیت کشور ایران را نداشته باشند به شرط معامله متقابل.
• حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده‌نشده که هنگام بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق‌بگیر پرداخت می‌شود.
• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت شغلی.
• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه برای استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌گیرد.
• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری قرار داده می‌شود.
• وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن‌ها مستقیماً یا از طریق حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح اعم از نظامی‌ و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی‌ وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی ‌و جنگ تحمیلی و آزادگان.

 مدت زمان ارسال مالیات حقوق و جرائم عدم ارسال پرداخت مالیات حقوق

طبق ماده 86 – پرداخت کنندگان حقوق مکلف هستند در پرداخت هر حقوق، مالیات متعلق را طبق مقررات ماده (85)_ این قانون محاسبه و کسر کرده و‌ تا پایان ماه بعد ضمن تسلیم فهرستی شامل نام و نشانی دریافت‌کنندگان حقوق و میزان آن به سازمان امور مالیاتی محل پرداخت کنند و در ماه‌های بعد فقط ‌تغییرات را صورت دهند. طبق ماده ۱۹۷ جریمه عدم ارائه لیست مالیات حقوق در موعد مقرر برابر است با ۲ درصد حقوق پرداختی و طبق ماده ۱۹۹ جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق معادل ۱۰درصد مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و ۲/۵ درصد مالیات به ازای هر ماه، نسبت به مدت تأخیر از سررسید پرداخت، است.

جمع بندی

مالیات بر حقوق یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که میزان آن به صورت پلکانی و براساس سطح درآمد کارکنان مشخص می‌شود. در سال 1403 درآمدهای تا 12 میلیون تومان مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند و  به درآمدهای بیشتر از آن به صورت پلکانی 10 تا 30 درصد مالیات تعلق می‌گیرد.

سوالات متداول

مالیات حقوق چیست؟

مالیات بر حقوق به مالیاتی گفته می‌شود که از حقوق افراد شاغل که از فعالیت اقصادی، خدماتی و… درامد کسب می‌کنند، کسر می‌شود.

مالیات حقوق جزء کدام دسته از مالیات قرار می‌گیرد؟

مالیات حقوق جزء مالیات‌های مستقیم و تکلیفی است و جزء مهم‌ترین انواع مالیات محسوب می‌شود.

آیا به حقوق بازنشتگان مالیات تعلق می‌گیرد؟

درآمد بازنشستگی جزء درآمدهای مشمول مالیات محاسبه نمی‌شود و به آن معافیت ماده 84 تعلق می‌گیرد.